Απάρτης, Αθανάσιος

(Σμύρνη 1899 – Αθήνα 1972). Γλύπτης. Έλαβε την καλλιτεχνική του εκπαίδευση στο Παρίσι όπου, από το 1921 έως το 1927, μαθήτευσε στη σχολή Grande Chaumière με δάσκαλο τον Γάλλο γλύπτη Μπουρντέλ. Κατά την παραμονή του στη Γαλλία διακρίθηκε για την εργασία του και την ενεργητική συμμετοχή του στην καλλιτεχνική ζωή, τιμήθηκε μάλιστα με το παράσημο της Λεγεώνας της Τιμής. Το 1939 εγκαταστάθηκε στην Αθήνα και ίδρυσε το εργαστήριό του. Δίδαξε πολλούς νεότερους γλύπτες, έλαβε μέρος σε πολλές εκθέσεις και το 1961 έγινε καθηγητής στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών. Η γλυπτική του Α. διακρίνεται για τη στερεή δομή της κατασκευής, για τη λιτότητα και καθαρότητα των επιπέδων, το απαλό αλλά σταθερό πλάσιμο, τη συγκέντρωση των δυνάμεων του γλυπτού μέσα στα όρια του περιγράμματος και την αποφυγή των κενών και των βαθιών σκαλισμάτων που δημιουργούν έντονες φωτοσκιάσεις και διασπούν την ενότητα των επιφανειών. Έρχεται έτσι σε αντίθεση με την ευρωπαϊκή γλυπτική του τέλους του 19ου αι., αντλώντας την έμπνευσή του από τα μνημειακά έργα της δυτικής Ασίας, της Αιγύπτου και των γοτθικών καθεδρικών ναών. Παρά τις απλοποιήσεις των έργων του, ο καλλιτέχνης δεν προσχώρησε στα σύγχρονα αφηρημένα ρεύματα, αλλά εξακολούθησε να εκδηλώνεται με την παραδοσιακή αναπαραστατική γλώσσα. Ωστόσο, τα έργα του, και ιδιαίτερα οι προτομές, δεν ήταν απλές απεικονίσεις μεμονωμένων προσώπων ή ατομικά ψυχογραφήματα, αλλά ανάγονταν σε εκφράσεις εσωτερικής ζωής με καθολική σημασία. Έργα του είναι η κεφαλή της Marie-Therèse (Εθνική Πινακοθήκη), οι προτομές του Νίκου Καζαντζάκη στο Ηράκλειο της Κρήτης και του Δημήτρη Μητρόπουλου στη Βυτίνα και στην Επίδαυρο, το ανάγλυφο Μαρτύριο των Εβραίων, τα ολόσωμα Ο Ναύτης στο Βροντάδο της Χίου, Ο Καπετάνιος στα Καρδάμυλα της Χίου, Ο Χρυσόστομος Σμύρνης στη Θεσσαλονίκη και στη Νέα Σμύρνη της Αθήνας, Η Μαρίνα το Χαμόγελο της Αθήνας στην Τράπεζα της Ελλάδας κ.ά. Ο γλύπτης Αθανάσιος Απάρτης, μαθητής του Μπουρντέλ. «Μαρίνα», έργο του Αθανάσιου Απάρτη. Παρά τη σχηματική απλοποίηση των όγκων και τη στιβαρή σύνθεση, το έργο έχει άνεση και χάρη που παραπέμπουν σε αρχαία γλυπτά (Τράπεζα της Ελλάδος, Αθήνα· φωτ. Ι. Ντεκόπουλου).